İzmir’in turistik Foça ilçesi özellikle Eski Foça ile anılır. Phokaia Antik Kenti’nin kalıntıları üzerine kurulmuş olan bu büyüleyici yer, doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel zenginliğiyle sadece yaz aylarında değil, yılın her döneminde ziyaretçilerine keyifli anlar sunar.
Foça, sahilinde sıralanmış renkli balıkçı tekneleri, lezzetli balık restoranları, taş evleri ve temiz plajlarıyla tanınır. Her bütçeye uygun butik otel ve pansiyonlar Foça’da mevcuttur. Tekne gezilerinden doğa yürüyüşlerine kadar birçok etkinlikle Foça’nın tadını çıkarabilirsiniz.
Beş Kapılar Kalesi
Eski Foça’nın sembolik yapılarından ve en popüler tarihi hazine noktalarından biri olan Beş Kapılar Kalesi, ilçe merkezinden sadece 5 dakikalık bir yürüyüş mesafesinde yer alıyor. Foça Körfezi’nin muhteşem manzarasına hâkim olan bu büyüleyici kale, Eski Foça’nın tarihi dokusunun en önemli bileşenlerinden biri olarak kabul edilir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde 16. yüzyılda inşa edilen Beş Kapılar Kalesi, Eski Foça’yı korumak ve saldırılara karşı savunma sağlamak amacıyla yapılmıştır. Kale, Eski Foça’nın uzun tarihine ve stratejik konumuna dayanarak bölgenin önde gelen savunma yapılarından biri olarak uzun süre kullanılmıştır.
Beş Kapılar Kalesi’nin adını aldığı etkileyici beş kapısını keşfederken, sağlam kalmayı başarmış taş duvarlar, kuleler ve diğer savunma unsurlarını yakından gözlemleyebilirsiniz. Eski Foça’nın tarihi atmosferini yansıtan bu etkileyici mimari yapının kulelerinden, Eski Foça ve Foça Körfezi’nin büyüleyici panoramik manzarasını izleyebilirsiniz. Kale çevresindeki dar sokaklar arasında gezinerek otantik atmosferin tadını çıkarabilirsiniz. Ayrıca, Beş Kapılar Kalesi bazı dönemlerde kültürel etkinliklere, konserlere, sergilere ve diğer sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapar. Bu etkinliklere katılarak, tarihi atmosferde unutulmaz anlar yaşayabilirsiniz.
Eski Foça Yel Değirmenleri
Eski Foça’nın tarihi ve doğal güzellikleriyle meşhur olduğu kadar, büyüleyici yel değirmenleri de en çok ilgi gören simgelerden biridir. Sahil boyunca dizilmiş olan bu yel değirmenleri, Eski Foça’nın karakteristik özelliklerinden biridir ve ilçenin tarihi atmosferini en iyi koruyan yapılar arasında yer alır. Geçmişte tahıl öğütme işlemlerinde kullanılan bu değirmenler, rüzgar enerjisini kullanarak tahılın öğütülmesini sağlıyordu. Eski Foça Yel Değirmenleri’nin tam olarak ne zaman inşa edildiği kesin olarak bilinmese de, bazılarının 19. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir. Taş ve ahşap malzemelerle genellikle yuvarlak veya silindir şeklinde tasarlanan bu değirmenler, klasik bir değirmen mekanizmasına sahip olup rüzgarın enerjisini kullanarak dönüyor.
Bugün ise restore edilmiş ve turizme kazandırılmış olan Eski Foça Yel Değirmenleri, içerisinde otantik dekorasyonlu kafeler ve restoranlar barındırmaktadır. Özellikle gün doğumları ve gün batımlarında, muhteşem manzaralar sunarak fotoğraf çekmek isteyenlerin ilk tercihi olan bu değirmenlerde, gün batımı eşliğinde romantik bir akşam yemeği yiyerek unutulmaz anlar yaşayabilirsiniz.
Eski Foça Sokakları
Eski Foça’nın nostaljik sokakları, tam anlamıyla Avrupa’daki eski şehirlerin kasaba versiyonunu yansıtıyor. Bu sokaklar, geçmişin ruhunu kaybetmemiş olması ve özgün mimarisiyle korunarak farklı renklerle süslenmesiyle gerçekten de Foça’ya eşsiz bir güzellik katıyor. Bu büyüleyici sokaklarda gezinmek için, Küçük Deniz olarak bilinen küçük limana giderek Reha Midilli Caddesi’ni takip edebilirsiniz.
Eski Foça’nın serin kordonunda, taş evlerin bolca olduğunu fark edeceksiniz, ancak sadece bunlarla yetinmeyin, çünkü caddeye paralel sokaklara da dalın ve gizli köşeleri keşfedin.
Foça Adaları
Eski Foça Marina’dan yaz aylarında her sabah kalkan gezinti tekneleriyle kolayca keşfe çıkabileceğiniz Foça Adaları, toplamda 6 adadan oluşur. Yerleşim bulunmayan bu küçük adalar, el değmemiş doğal güzellikleri, huzurlu atmosferleri ve berrak denizleriyle görülmeye değerdir. Foça Adaları, zengin kuş çeşitliliği ve nadir görülen Akdeniz foklarının yaşam alanlarından biri olmasıyla da ilgi çeker; şanslıysanız bu sevimli foklarla karşılaşabilirsiniz.
Foça Adaları’nın en büyüğü olan Orak Adası, yaklaşık 93 hektarlık bir alanı kaplar ve uzun çakıl plajlarıyla tanınır. Kalabalıklardan uzakta keyifle yüzebileceğiniz Orak Adası çevresinde, uzmanlar eşliğinde tüplü ve tüpsüz dalışlar yapabilirsiniz. İkinci büyük ada olan İncir Adası ise yaklaşık 18 hektarlık bir alana sahiptir ve çam ormanlarıyla çevrili masmavi deniz manzaraları sunar. Üçüncü büyük ada olan Fener Adası, 14 hektarlık bir alana yayılmıştır ve adını üzerinde bulunan deniz fenerinden alır. Özellikle gün batımında benzersiz manzaralar sunan Fener Adası’nda unutulmaz fotoğraflar çekebilirsiniz.
Hayırsız Ada, 5 hektarlık alanı ve küçük deniz feneriyle sevilen bir tekne mola noktasıdır. Güvercin Adası, yaklaşık 2 hektarlık bir alana sahiptir ve Metelik Adası ise Foça Adaları arasında en küçük ada olup 1,5 hektarlık bir alana yayılmıştır. Bu huzurlu adaları tekne gezileriyle keşfedebilir ve doğanın tadını çıkarabilirsiniz.
Sazlıca Plajı
Eski Foça ile Yeni Foça arasında uzanan Sazlıca Plajı, bölgenin gözde plajlarından biridir. Masmavi denizi ve ince kumsalıyla dikkat çeken bu plaj, Eski Foça’ya yaklaşık olarak 15 kilometre uzaklıkta yer alır ve minibüslerle kolayca ulaşılabilir.
Sığ ve durgun bir denize sahip olan Sazlıca Plajı, çocuklu ailelerin de tercih ettiği bir destinasyondur. Burada tüm gün güneşlenmek, yüzmek, şnorkelli dalış yapmak, balık tutmak ve su sporlarıyla vakit geçirmek mümkündür. Plajın çevresindeki küçük restoranlar ve temel ihtiyaçların karşılanabileceği turistik işletmeler bulunmaktadır. Ayrıca, çevresindeki kamp alanlarında da çadır kurarak kalabalıktan uzaklaşıp birkaç gün dinlenebilirsiniz.
Eski Foça Kaleburnu
Eski Foça’nın en popüler ziyaret noktalarından biri, ilçenin üzerine kurulduğu Phokaia Antik Kenti’nin merkezinde yer alan Kaleburnu’dur. Bu bölgede, M.Ö. 6. yüzyılda inşa edilen kalenin kalıntıları bulunmaktadır. Kaleburnu aynı zamanda Kaleburnu Plajı’na da ev sahipliği yapar, bu plaj Eski Foça’nın sevilen plajlarından biridir. Tarihi yerleri gezip gezinti yaptıktan sonra, bu bölgede bulunan Kaleburnu’nda her bütçeye uygun butik otel ve pansiyonlar da mevcuttur.
Eski Foça merkezinden kısa bir yürüyüş, bisiklet kiralama veya taksi ile kolayca ulaşabileceğiniz Kaleburnu’nda, tarih kokan sokaklarda keyifli yürüyüşler yapabilirsiniz. Özellikle gün doğumu ve gün batımı saatlerinde, antik kalenin muhteşem manzaralarını fotoğraflamak için ideal bir zamanı yakalayabilirsiniz.
Kozbeyli
Şaphane Dağı’nın eteklerinde yer alan Kozbeyli Köyü, Foça şehir merkezine 15 kilometre uzaklıktadır. Köy, Osmanlılar tarafından kurulmuş olup daha sonra Rumlar tarafından yerleşim bölgesi olarak kullanılmıştır. Ziyaretçilere benzersiz bir manzara sunan Kozbeyli Köyü, tarihi yapıları, dar sokakları ve Gencerli Körfezi’ne bakan muhteşem manzarasıyla göz doldurur. Köydeki yüzlerce yıllık zeytin ve çam ağaçları arasında dolaşırken, Ege’nin atmosferini soluyabilir ve tarih kokan eski taş evlerin bulunduğu sokakları keşfedebilirsiniz. Köyün en yüksek noktasında bulunan Kuzubeyi Kulesi’ne tırmanarak eşsiz manzarayı seyredebilirsiniz. Köyü gezinirken, kapısında kuyrukların olduğu dondurmacıdan bölgenin lezzetli meyve dondurmalarından alarak biraz serinleyebilirsiniz.
Siren Kayalıkları
Foça’nın Kapadokya’sı olarak bilinen Siren Kayalıkları, İzmir’in kuzeyinde, Orak Adası’nda bulunmaktadır ve şehir merkezine 70 kilometre uzaklıktadır. Mitolojik efsanelere konu olan bu kayalıklar, mutlaka görülmesi gereken yerlerden biridir. Homeros’un Destanı’nda geçen efsaneye göre, yolu kaybeden denizcilerin bu kayalıklara çarptıkları bilinmektedir. Sirenlerin büyüleyici sesleriyle etkilenen denizciler, gemilerini farkında olmadan kayalıklara doğru sürerler ve sonunda gemileri kayalıklara çarparak parçalanır ve sirenlerin yemeği olurlarmış. Bu bölge, doğal güzellikleriyle koruma altındadır ve Akdeniz foklarına ev sahipliği yapmaktadır. Gizemini koruyan bu bölgede doğal yaşama zarar vermemek adına denize girmek, balık tutmak gibi aktiviteler yasaktır.
Pers Anıt Mezarı
Eski Foça’nın 7 kilometre doğusunda yer alan Pers Anıt Mezarı, M.Ö. 4. yüzyılda Likya geleneğinde Pers etkisi altında yapılmıştır. Bir kaya kütlesinin oyulmasıyla oluşan bu anıt mezar, iki katlıdır ve mezar odası alt katta bulunmaktadır. Eski Foça’ya yakın bir konumda bulunan bu anıt mezarın çevresi, bir park gibi düzenlenmiştir. Burası sessiz, sakin ve ziyaretçilerine dinginlik sunar. Siz de bu tarihi anıtı ziyaret ederek, hafif rüzgarın eşliğinde burayı keşfedebilirsiniz.
Eski Foça Denizcilik Müzesi
Eski Foça Gün Batımı Sahili’nin hemen yanı başında, deniz kenarında konumlanan Eski Foça Denizcilik Müzesi, deniz ve nostalji tutkunları için unutulmaz bir gezi deneyimi sunmaktadır. Müzenin zengin koleksiyonlarında, denizcilikle ilgili çeşitli materyaller, objeler, belgeler ve fotoğraflar sergilenmektedir. Koleksiyonlar arasında öne çıkanlar arasında gemi dümenleri, maket gemiler, telsizler ve gemi pervaneleri bulunmaktadır. Ayrıca, Eski Foça Denizcilik Müzesi’nde denizcilik tarihi ve kültürü ile ilgili bilgilendirici görseller ve videolar da mevcuttur. Müze, yıl boyunca çocuklar ve gençler için denizcilik konulu eğitim programları da düzenlemektedir. Eski Foça gezinizde mutlaka ziyaret etmeniz gereken yerlerden biridir.
Phokaia Antik Tiyatrosu
Eski Foça merkezine sadece 1 kilometre uzaklıkta bulunan Phokaia Antik Tiyatrosu, Phokaia Antik Kenti’nden günümüze kalan önemli bir tarihi hazinedir. Yaklaşık 2400 yıl öncesine dayanan bu tiyatro, M.Ö. 4. yüzyılda inşa edilmiş ve Ege’nin en eski antik tiyatrolarından biri olarak kabul edilmektedir. Yarım daire şeklinde tasarlanmış olan tiyatro, oturma basamakları ve merdivenlerle donatılmıştır.
Phokaia Antik Tiyatrosu, günümüze kadar çok iyi korunmuş bir şekilde ulaşmıştır ve Eski Foça’yı ziyaret eden turistlerin en çok ilgi gösterdiği tarihi ve kültürel miraslar arasındadır. Bu tiyatroda klasik antik Yunan tiyatro yapısını yakından inceleme fırsatı bulabilirsiniz. Ayrıca, yaz aylarında düzenlenen çeşitli kültür ve sanat etkinliklerine katılarak unutulmaz anlar yaşayabilirsiniz.
Phokaia Antik Kenti
Aşıklar Caddesi’nin kuzey ucunda yer alan ve tarihi yapılarıyla Eski Foça’nın geneline yayılan Phokaia Antik Kenti, bölgenin en eski yerleşim alanlarından biridir. Zengin bir tarihe sahip olan antik kent, M.Ö. 2000’li yıllara kadar uzanmaktadır ve büyük bölümü, Eski Foça’yı Yeni Foça’ya bağlayan yol üzerinde yer almaktadır. Yunan asıllı Phokisliler tarafından kurulan ve Ege’nin 12 büyük İon kentinden biri olan antik kent, bir dönem Doğu Akdeniz’in en önemli ticaret merkezlerinden biri haline gelmiştir.
Phokaia Antik Kenti’nin yaklaşık 5 kilometrelik surlarıyla dikkat çeker. Ayrıca, antik kentin 8 kilometre ilerisinde bulunan antik mezar kalıntıları ve etkileyici Phokaia Antik Tiyatrosu gibi önemli yapıları da ziyaret edilebilir. Antik kentten günümüze kalan tapınaklar, agora ve hamam kalıntılarını keşfederek antik dönemin izlerini sürmek mümkündür.
Foça Antik Tiyatrosu
Foça’nın sevimli tatil beldesinde bulunan Foça Antik Tiyatrosu, Anadolu’nun en eski tiyatrolarından biri olarak bilinir. M.Ö. 340-330 yıllarına tarihlenen bu tiyatro, son dönemde gerçekleştirilen kazılar sırasında ortaya çıkarılmıştır. Kazı çalışmaları iki aşamada gerçekleştirilmiş ve ilk aşamada 4,5 metre yüksekliğindeki Analemna Duvarı iyi korunmuş bir şekilde gün yüzüne çıkarılmıştır. İkinci aşamada ise 4 ayrı basamak bulunmuş ve bu basamaklar sayesinde her mahallenin ayrı bir bölümde yer aldığı keşfedilmiştir. Tiyatro, M.Ö. 1. yüzyılda seramik çöplüğü, 2. yüzyılda ise Nekropolis (mezarlık) olarak kullanılmıştır. Foça Antik Tiyatrosu, yörede sıklıkla rastlanan Foça Taşı olarak bilinen tufadan yapılmıştır. Eğer önümüzdeki yaz tatilinizi Foça’da geçirmeyi planlıyorsanız, Foça Antik Tiyatrosu’nu ziyaret etmeyi unutmamanızı öneririz.
